Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Kıbrıs için görevlendirdiği geçici özel danışmanı Jane Holl Lute’un, referans şartlarında bir sonuca varılmasına ilişkin çabaları Rum basınında geniş yer buldu.
Alithia gazetesi “BM ile İki Taraf Arasında Felsefe Farkı Mı Var? Guterres, Yeni Müzakere Değil, Konferans İstiyor” başlıklarıyla yayımladığı haberinde, Lute’un çabasının yalnızca başlıkların kayda geçirilmesi değil, özlü müzakere niteliği kazandığını yazdı. Son saatlerde ortaya çıkan ve Lute’un adada kalışını uzatmasına sebep olan zorluğun da bundan ötürü olduğu öne sürüldü.
Gazete, Lute’un “temaslarında sonuç hedefledi; Kıbrıs sorununun tamamına ilişkin yeni müzakereler süreci değil de, Crans Montana tipinde yeni bir konferansa zemin hazırlamak için Guterres’ten net direktifler alarak geldiğini” iddia etti.
BM’nin, referans şartları metninin yeniden müzakere edilmesi için “belirsizlikler ve pencereler” istemediğini, bunun da muhtemelen son günlerde ortaya çıkan zorluğa neden olduğu belirtildi. Gazete, BM Genel Sekreteri’nin, iki liderin üzerinde hem fikir olacağı belgenin, hali hazırda ele alınan ve anlaşmazlıklar kayda geçirilen konular üzerinde yeni bir müzakere turuna yol açmamasının beklediğini ve Lute’un da isteğinin bu yönde olduğunu ileri sürdü.
Gazete “arzu edilen şeyin doğal olarak, Crans Montana’da yeterince veya hiç ele alınamayan konuların haricinde, var olan tüm belirsizlikleri kapayacak bir metin olduğunu” belirtti.
“Raporlarında Söyledi” ara başlıklı haberinde ise, Guterres’in, bu şekilde BM Güvenlik Konseyi’ne yönelik raporlarında kayda geçirilen şeyi yaptığını yazan gazete, ilgili raporlarda, “BM’nin Crans Montana’da ortaya çıkan stratejik anlaşmanın tamamlanması için ortaklaşa müzakerelere katılmaya karar vermeleri durumunda, taraflara yardımcı olmaya hazır olduğunun belirtildiğini” anımsattı.
Gazete, Lute’un misyonuna, 9 Ağustos’ta liderler arasında gerçekleştirilen gayri resmi görüşmenin ardından karar verildiğini ve başarısızlığa uğrayan müzakereleri sürdürerek, Crans Montana konferansı noktasına geri dönmeye karar verildiğini yazdı.
BM Genel Sekreteri’nin bu noktayı “benzeri görülmemiş bir ilerleme” olarak adlandırdığını ve “iki tarafın nihai anlaşmaya çok yakın olduğunu” vurguladığını anımsatan gazete, Guterres’in de sürece müdahil olmayı kabul etmesi için, tarafların bu noktaya sevk edilmesine çalışıldığını belirtti.
Gazete, Lute’un da Guterres’in direktiflerini uygulayarak, üzerinde hem fikir olunacak metnin, yalnızca Crans Montana’da çabayı sona erdiren konularda müzakereye izin vermesini istediğini ve bunda ısrarcı olduğunu iletti.
Gazete, BM Genel Sekreterliği’1nin, referans şartlarının, herhangi bir geriye dönüş veya yeniden müzakere olmadan, müzakerelerin bugüne kadarki kazanımlarını özetlemesini istediğini de ifade etti.
Gazete “Çaba Sürüyor” ara başlıklı haberinde ise, Lute’un, BM Genel Sekreteri’ne iletmek istediği metnin görüşülmesi sırasında, yorumlamalara yönelik bazı anlaşmazlıklar ve süreç içerisinde bazı konuların yeniden ele alınmasına ilişkin bir eğilim ortaya çıktığının görüldüğünü ve Lute’un şu an aşmaya çalıştığı zorluğun da burada ortaya çıktığına işaret etti.
Gazete, Lute’un liderlerle dün dördüncü görüşmesini yaptığını ve görüşmelerin ardından, iki tarafın başkanlık sözcüsü tarafından “çabanın sürdüğü” açıklaması yapıldığını ekledi.
Gazeteye göre, Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis de dün yaptığı bir açıklamada, “hedeflerinin, yaratıcı bir diyaloğun yeniden başlamasına izin verecek referans şartlarının şekillendirilmesi olduğunu” belirtti.
Referans şartlarının şekillendirilmesi konusunda tıkanıklık olup olmadığının kendisine sorulması üzerine Anastasiadis, “Hedeflerine ulaşmak için istişare içerisinde olduklarından, bunu yorumlamak istemediğini” söyledi.
CUMHURBAŞKANI AKINCI’NIN SİYASİ EŞİTLİK VE ETKİN KATILIM KONUSUNDA AÇIK BİR İFADE İSTİYOR
Fileleftheros ise “Ankara’dan Mesaj Geldi- Türk Çelmesi Referans Şartlarıyla İlgili Metni Zora Sokuyor” başlıklı manşet haberinde, Türk tarafının, Jane Holl Lute’un referans şartlarıyla ilgili bir metin sağlanmasına ilişkin çabasına çelme taktığını iddia etti.
“Bir yandan Ankara, bir yandan da Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı’nın en azından başlangıçtaki uzlaşmaya göre metinde yer almayacak noktaları metne dahil etmeye çalıştıklarını” iddia eden gazete, Cumhurbaşkanı Akıncı’nın metinde siyasi eşitlik ve etkin katılım konusunda açık bir ifade olmasını istediğini öne sürdü.
Cumhurbaşkanı Akıncı’nın “BM kararlarının arkasına saklanmaya çalıştığını” da iddia eden gazete, Ankara’nın Akıncı’ya kendi telkinlerinde bulunduğu ileri sürüldü. Gazete, Ankara’nın olguları değiştirdiğini ve iki tarafın başlangıçta üzerinde hem fikir olduğu görülen nihai metnin “kilidini de bozduğu” iddiasında bulundu.
Diplomatik bir kaynağın “şeytanın ayrıntılarda gizli olduğunu” söylediğini yazan gazete, bugünün Lute’un misyonu açısından belirleyici olduğuna işaret etti.
Gazete “Lute’un Misyonunun Kaderi Belirleniyor” başlığıyla iç sayfadan yer verdiği haberinde de, Lute’un referans şartları metnini alıp almayacağının bugün ortaya çıkacağını belirtti.
Gazete, nihai metinde ortaya çıkan gecikmenin, detaylar ve doğru üslupla alakalı olduğunu ekledi.
Politis gazetesi de “Formülü Kelimelerde Arıyorlar- Lute, Referans Şartlarında Açıklık Olmasında Israrlı- Referans Şartlarında Anlaşmadan Tıkanıklık- Ağızlar Sıkıca Kapalı” başlıklı haberinde, referans şartları metnindeki kelime (söylem) formülasyonundaki anlaşmazlıkların, Lute’un adadaki kalışını bir gün daha uzatmasına neden olduğunu yazdı.
Tarafların, referans şartlarında ortaya çıkan anlaşmazlıklarının basına sızmasından kaçınma çabasıyla, kartlarını kapalı tuttuklarını yazan gazete, herkesin Lute’un pazartesi günü adadan ayrılmasını beklemesine rağmen, diplomatik kaynakların Lute’un, taraflar arzu edilen sonuca ulaşana kadar, adada kalacağı yorumunda bulunduğunu vurguladı.
Müdahil tarafların açıklamalarında dikkatli olduklarını da yazan gazete, referans şartları metni üzerinde anlaşamaya varılması çabasının, başlangıçta hesaplandığı gibi o kadar da basit bir süreç olmadığına işaret etti.
“Temel gövde” üzerinde uzlaşı olabileceği ancak salı gününden bu yana, Kıbrıs Türk tarafının Kıbrıslı Türklerin etkin katılımına ilişkin bir netleştirme talebinde bulunduğu, bunun ise Rum kesimi tarafından kabul edilmediği belirtildi.
Bu arada, gazete, bir süreden bu yana faaliyette olmayan Kıbrıs Rum tarafının müzakerecisi Andreas Mavroyannis’e destek grubunun, bu akşam toplanmasının beklendiğini de ifade etti.
AKEL ile Vatandaşlar İttifakı Hareketi’nin dün bir görüşme yaptıklarını da yazan gazete, iki partinin de Kıbrıs sorunuyla ilgili yeni bir konferansa çok iyi bir hazırlık yapılması, çıkmazın uzamasının tehlikelere neden olduğu ve Kıbrıs sorunuyla ilgili olası bir yeni konferansta meydana gelecek bir çıkmazın, önemli tehlikelere gebe olduğu konusunda hem fikir olduklarını da ekledi.
Haravgi ise konuyla ilgili haberlere “Referans Şartlarında Anlaşmaya Varılmasında Tıkanıklık” başlığıyla yer verdi.
