Hükümet, Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’na sunduğu “Kıbrıs Türk Elektrik Kurumunun Dizel Santral Makinalarının ve Aksamlarının Bakımı ve Beklenmedik Arızaların Tamir ve Onarımına İlişkin Yasa Tasarısı”nı muhalefetin eleştirileri üzerine geri çekti.
Bunun üzerine tasarının komitede ivedilikle görüşülmesi amacıyla sunulan tezkere için oylama yapılmadı.
Cumhuriyet Meclisi Genel Kurulu’nda yoklamanın ardından Meclis Başkanı Önder Sennaroğlu, gündemdeki tasarıların ele alınması öncesi başkanlığın sunuşları kısmında, Kıb-Tek ile ilgili komitede ivedilikle görüşülmesi istenen yasa tasarısını milletvekillerinin gündemine getirdi.
ÖZYİĞİT: “MECLİS’TE BİR KOMİTE KURULUP ŞAİBESİZ İHALELERLE SIKINTILAR AŞILABİLİR”
TDP Genel Başkanı Cemal Özyiğit, ivediliği istenen yasa tasarısına ilişkin görüşlerini gündeme getirmek amacıyla söz alarak, Kıb-Tek Teknecik Santrallerinin ve santrallerin sürdürülebilirliğinin önemine işaret etti, değerlendirmelerde bulundu. Özyiğit, santrallerde, yedek parça ve bakımlarda yaşanan sıkıntılara işaret ederek, santrallerin doğru bir bakım ve orjinal parçalarla sürdürülebilir bir şekilde korunması ve tam çalışır durumda olmasına karşı olmadıklarını söyledi.
Özyiğit, Ekonomi ve Enerji Bakanlığı ile hükümete enerji ile ilgili bazı konularda eleştirilerde bulunarak, önerilerini dile getirdi ve ilgili tarafların yetkili mühendislerle Meclis çatısı altında oluşturulacak bir komite ile şaibesiz, tarafsız ihalelerle sıkıntıların aşılabileceğine işaret etti.
ÖZERSAY: “İHALEYLE YAPILMALI… TASARI İSTİSAMARA AÇIK”
HP Genel Başkanı Kudret Özersay da, Kıb-Tek ile ilgili yasa tasarısı yanında Türkiye’nin ülkeye iki adet jeneratör hibe edileceği haberlerini anımsattı, ancak bunların hibe değil, kiralık olarak verileceği bilgisini aldıklarını kaydetti. Özesay, bunun doğru olup olmadığını ve eğer kiralıksa neden ihalesiz yapıldığını sordu.
Kudret Özersay, yasa tasarısını da değerlendirerek, hükümetin yasa tasarısı ile bir firmadan alım yapılabilmesi için zemin hazırladığını, ancak bu hizmetlerin ihale ile yapılmasının gerekliliğine işaret etti, yasa tasarısının istismara açık olunacağına dikkat çekti.
ERHÜRMAN: “TASARI TEKNİK AÇISINDAN DA SIKINTLI… BU HALİYEL KABUL EDİLEBİLİR DEĞİL”
CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman da, yasa tasarısının, yasa tekniği açısından da sıkıntılı olduğunu, tek firmanın bu işi yapabilmesi için yasanın bağlayıcılığı olacağını ifade ederek, yaşanabilecek sıkıntıları anlattı, bunun kabul edilebilir olmadığını kaydetti.
Erhürman, yasanın sadece bugünü değil geleceği de bağlayıcı olduğunu ifade ederek, yasa tasarısının bu haliyle kabul edilebilmesinin mümkün olmadığını söyledi.
ERHÜRMAN HÜKÜMETİ TASARIYI GERİ ÇEKMEYE ÇAĞIRDI
Yasa tasarısının yasallaşması durumunda yasanın emredici olacağını, yasa olduğu için süresinin de olmadığını, o yüzden yasanın kim gelirse gelsin tek şirkete hak vereceğini kaydeden Erhürman, buna oylarının ret olacağını kaydetti, bu yüzden hükümete yasa tasarısını geri çekmeye çağırdı.
ARIKLI: “ORTADA ACİL BİR DURUM VAR”
Başbakan Yardımcısı, Ekonomi ve Enerji Bakanı Erhan Arıklı da, yasa tasarısını normalde Meclis’e yasa gücünde kararname olarak getireceklerini ancak yasa tasarısı olarak getirdiklerini, muhalefetten destek beklediklerini çünkü ortada acil bir durumun olduğunu kaydetti.
Arıklı, uluslararası ihaleye çıkılması halinde zaman kaybı yaşanacağını, ancak Kıb-Tek’in zaman kaybına zamanı olmadığını, kurumun 8 jeneratöründen 3 tanesinin çalışır durumda olduğunu, yaz aylarında sıkıntı yaşanmaması için jeneratörlerin acilen bakıma ve servise ihtiyaç olduğunu aksi halde Rum tarafından elektrik alımına ihtiyaç duyulacağını anlattı.
Erhan Arıklı, Teknecik’te yaşanan sıkıntılara değinerek, geçmişte yapılan hataların ve yan sanayi ürün kullanımının bugün sıkıntılar yaşattığını kaydetti.
“DOĞRU OLAN İHALEYE ÇIKMAK AMA ZAMAN YOK, KİMSENİN ÜLKEYİ KARANLIĞA BOĞMAYA HAKKI YOK”
“Doğru olan ihaleye çıkılmasıdır ancak buna zaman yoktur ve ülkeyi karanlığa boğmaya da kimseye hakkı yoktur” diyen Arıklı, komitede, istenilen her türlü düzenlemenin ve maddenin eklenebileceğini dile getirdi, muhalefetten destek istedi.
Milletvekillerinin eleştiri ve önerilerini dinleyen, sorularını yanıtlayan Arıklı, eleştiri ve soruların işin aciliyetini gidermediğini ifade ederek, üzgün olduğunu, bu yasa önerisini Meclis’e anlaşarak getirdiklerini ancak şimdi milletvekillerinin tutumunu anlamadığını söyledi.
TÜRKİYE’DEN 2 JENERATÖR
Arıklı, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın KKTC’ye 2 jenaratörün hibe edileceğini söylediğini ancak Ankara’da yapılan görüşmelerde bunun mümkün olmadığı anlaşıldığı için sembolik bir kira ücreti konacağını fakat ödemenin KKTC değil Türkiye tarafından yapılacağını kaydetti. Arıklı, jenaratörlerin ülkeye geldiğini, yerlerinin hazırlandığını ifade etti.
SANER: “TASARIYI GERİ ÇEKİP İHALE YASASINA BİR MADDE EKLEYEREK SIKINTIYI ÇÖZECEĞİZ”
Başbakan Ersan Saner de, 3 yıldır atıl halde olan ve bakım isteyen jenaratörlerin ülkeye kazandırılması için çalıştıklarını ifade ederek, buradaki hassasiyetlerinin, bakım ve onarım çalışmalarının düzgün yapılması, ihalenin hızlandırılması ve herkesin hemfikir olması olduğunu kaydetti. Muhalefetin hassasiyetini anladığını ifade eden Saner, ivediliği istenen yasa tasarısını geri çekeceklerini ve İhale Yasasına bir madde ekleyerek sıkıntıyı çözebileceklerini kaydetti.
ERHÜRMAN’DAN ARIKLI’YI ELEŞTİRİLER
CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman yeniden kürsüden söz alarak, Arıklı’yı eleştirdi, Türkiye’den “hibe” diye gelen jenaratörlerin kirasının ödeneceğinin bilgisini aldıklarını, bunun nasıl olacağını sordu.
Meclis Genel Kurulu’nda daha sonra Yabancılar ve Muhaceret (Değişiklik) Yasa Tasarısı’nın komitede ivedilikle görüşülmesine ilişkin tezkere görüşülmeye başlandı.
Meclis Genel Kurulu’nda sunuşlar bölümünde muhaceret affıyla ilgili düzenlemeler içeren Yabancılar ve Muhaceret Değişiklik Yasa Tasarısı’nın komitede ivedilikle görüşülmesine ilişkin tezkere oy çokluğuyla kabul edildi.
ANGOLEMLİ: “BU TASARI BİRKAÇ İŞ ADAMININ BASKISIYLA GÜNDEME GELDİ”
Tezkere hakkında söz alan TDP Milletvekili Hüseyin Angolemli, “Kendi çalışanımızın işini hallettik, kaldı yabancılar” dedi.
Ülkede mazbatalar nedeniyle hapse düşen insanlar olduğunu kaydeden Angolemli, bu tasarının birkaç iş adamının baskısı ile gündeme geldiğini öne sürdü.
Mazbata mağdurlarının çözüm beklediğini, ülkenin kaçak işçi dolduğunu söyleyen Angolemli, ülkede izinsiz kalanlara mükafat vermek anlamına geldiğini söylediği tezkereyi eleştirdi.
Hüseyin Angolemli, mazbata konusuna bir an önce çözüm bulunmasını istedi.
ROGERS: “AFLARLA KAÇAK YAŞAM VE İŞÇİLİK TETİKLENİYOR”
HP Milletvekili Jale Refik Rogers da tezkere üzerine söz aldı. Kayıt dışılığın ülkenin önemli sorunlarından olduğunu söyleyen Rogers, sürekli çıkarılan aflarla kaçak yaşam ve kaçak işçiliğin tetiklendiğini belirtti.
Çalışmayan ve denetimi yapılmayan sistemde hem düzenli yatırımı yapan işverenlerin, hem de kayıt dışı kalan işçilerin mağdur olduğunu dile getiren Rogers, HP’nin hükümette olduğu dönemde muhaceret konusunda yapılan düzenlemelere işaret etti.
Çalışma Bakanlığı’nın bu alandaki çalışmalarını yetersiz bulduğunu dile getiren Rogers, insan ticareti konusunda da gerekli adımların atılmadığını söyledi.
Rogers, yapılan düzenlemenin kayıtlılığı değil kaçak yaşamı teşvik eder pozisyonda olduğu görüşünü belirterek düzenlemeyle ilgili detaylı bilgi istedi.
EVREN: “YURT DIŞINA GİDEN ÇALIŞANLARI YENİDEN SİSTEME KAZANDIRMAYI AMAÇLIYORUZ”
İçişleri Bakanı Kutlu Evren de yanıt vermek üzere kürsüye çıktı. Affın temelinin Covid-19’a dayandığını dile getiren Evren, öğrenci ve ikamet izniyle kalanların da, işletmelerin de Covid-19 nedeniyle oluşan ekonomik kriz dolayısıyla sıkıntıya girdiğini ifade etti.
Ekonomik kriz nedeniyle çok sayıdan kişinin işsiz duruma düştüğünü söyleyen Evren, işsizlik dolayısıyla çok sayıda kişinin yurt dışına çıkmak zorunda kaldığını dile getirerek bu kişilerin sisteme geri kazandırılmasının da amaçlandığını kaydetti.
İçişleri Bakanı Evren, işsizlikle gelen sıkıntıya çözüm bulmak, kaçak işgücünü yeniden kayıt altına almak ve öğrencilerin sorunlarını çözmek için bu yola gittiklerini ifade etti.
Evren, çalışma izni nedeniyle polis yoluyla deport edilenlerin muhaceret öngörüsüyle geri alınması yönünde bir çalışma olduğunu da anlattı.
Sorulan sorular üzerine bunun her gelene “buyur geç” diyen bir tasarı olmadığını dile getiren Kutlu Evren, sıkıntıların komite aşamasında da gündeme getirilebileceğini kaydetti.
ERHÜRMAN: “HER GELENİ KABUL EDEN BİR TASARI GÖRÜLÜYOR”
CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman da konuyla ilgili söz aldı. Tasarının Covid-19 kaynaklı yaşanan sıkıntıları çözmeyi hedeflediğinin söylendiğini dile getiren Erhürman, yasa metninde Covid-19 dışında her geleni kabul eden bir tasarı görüldüğünü anlattı.
Erhürman, Covid-19 nedeniyle yaşanan sorunların çözülmesi için sunulacak tasarıya onay vermeye hazır olduklarını ancak mevcut tasarının bu yönde olmadığını kaydetti.
Bu düzenleme aktüeryal dengenin korunması için isteniyorsa işe alınacak kişilerin zaten sisteme gireceğini ifade eden Tufan Erhürman, Covid-19 nedeniyle sıkıntı yaşayanlar için yapılacak düzenlemelere onay vermeye hazır olduklarını ancak, Covid-19’la alakasız şekilde kaçak duruma düşmüş kişiler için yapılacaksa buna karşı olduklarını anlattı.
Aktarılan gerekçeyle içeriğin uymadığını söyleyen Erhürman, bu haliyle tasarıya ret oyu vereceklerini anlattı.
SANER: “İŞVEREN SOSYAL GÜVENLİK PRİMLERİNİ ÖDEMİYOR ÇALIŞANLARI ÜLKEYE KABUL ETMEMEK YANLIŞ”
Başbakan Ersan Saner de cevap vermek üzere kürsüye çıktı. Çalışanın kayıt dışılığa düşmesinin işverenin sosyal güvenlik primlerini ödememesinden kaynaklandığını söyleyen Saner, burada mantık olarak bakıldığında kendi suçu olmayan bir konu nedeniyle bu kişileri ülkeye kabul etmemenin de yanlış olduğunu anlattı.
Saner, Covid -19 nedeniyle yaşanan sorunlar yanında tasarıyla Sosyal Sigortaların yaşadığı aktüeryal denge sorununu çözmenin de hedeflendiğini dile getirdi.
Saner bir soru üzerine, tasarıyla halihazırda ülkede olanların da kayıt altın alınmasının sağlanmasının önemli olduğunu anlattı.
ANGOLEMLİ
Yeniden söz alan TDP Milletvekili Hüseyin Angolemli, tasarının çelişki yarattığını söyledi. Tasarıya ret oyu vereceklerini belirtti.
TÖRE: “’BİR DAHA ÜLKEYE GİREMEZ’ DEMEK İNSAN HAKLARINA AYKIRI”
UBP Milletvekili Zorlu Töre de kürsüye çıkarak tasarı üzerine konuştu. İlgili tasarının gerekli bir düzenleme içerdiğini söyleyen Töre ülkede mağduriyete uğrayan çok sayıda kişi ve çok sayıda aile olduğunu dile getirdi.
Patronu çalışma izni çıkarmadı, primini yatırmadı diye ciddi sıkıntı yaşayan, deport edilen kişiler olduğunu ifade eden Töre, bir kişi cezaya düştü ya da deport edildi diye “ülkeye bir daha giremez” demenin temel insan haklarına aykırı olduğunu anlattı.
Zorlu Töre, bunun hangi ülke vatandaşı olursa olsun herkes için geçerli olduğunu anlattı.
Çok sayıda ailenin bu nedenle bölündüğünü ifade eden Töre, ülkede çalışıp işyeri açan çok sayıda kişinin vatandaş olmadığı için işini başkası adına kurduğunu dile getirdi. Töre, bu konularda çok daha esnek davranmak gerektiğini dile getirerek, Kıbrıs Rum kesiminin 1 milyondan fazlayken KKTC’de 200 bin seçmen olduğunu anlattı.
ERHÜRMAN
CTP Genel Başkanı Tufan Erhürman da, bu kişiler deport edilirlerse devletin yasalarına göre deport edildiğini belirtti. Türkiye’den işçi gelmesin diyen kimse olmadığını belirten Erhürman, yasalara uygun olarak gelip uygun olarak kalmalarının önünde engel olmadığını kaydetti.
Erhürman, Covid 19 nedeniyle sorun yaşayanlar varsa bunun çözülmesinin doğal olduğunu anlattı, itirazlarının bu yönde olmadığını kaydetti.
Erhürman tek söylediklerinin yasalara uyulması gerektiği olduğunu ifade etti.
Ardından ivedilik tezkeresi oylandı ve oy çokluğuyla kabul edildi.
Meclis oturumunu yöneten Meclis Başkan Yardımcısı Armağan Candan, sunuşlarda bir diğer tezkere olan ve toplantı gündeminde de olan Hayat Pahalılığı ödeneğinin 4 ay durdurulmasıyla ilgili tasarının bugün görüşülmeyecek olmasından dolayı üçüncü görüşmesine ilişkin tezkereyi de oylatmayacağını açıkladı.
Toplantıda daha sonra Meclis İç Tüzüğü’nün 62’nci maddesi uyarınca konuşmalara geçildi.
