İngiltere'den yapı ve inşaat mühendisleri, 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli ve sonrasındaki depremlerin neden olduğu yıkımla ilgili araştırmalara destek olmak üzere deprem bölgesine gitti.
BBC Türkçe Servisinde yer alan habere göre Türk meslektaşlarıyla birlikte çalışan ekip jeolojik veri topluyor ve yıkılan bina sayısının neden bu kadar çok olduğuna dair değerlendirme yapmaya çalışıyor.
Ekip şu ana kadar, çakıl karıştırılmış beton örnekleri de dahil, bazı inşaatların kalitesinin düşük olduğuna dair kanıtlar topladı.
Araştırma Yapı Mühendisleri Enstitüsü çatısının altında bulunan Deprem Mühendisleri Saha Araştırma Ekibi (EEFIT) tarafından yürütülüyor.
Hem akademisyenleri, hem de endüstriden uzmanları barındıran ekip, son 30 yıldır dünyanın farklı bölgelerindeki depremlerde araştırmalar yapıyor.
Ekip bulgularını Türk ekipler ve diğer yapı mühendislerinin bulgularıyla da birleştirip, daha sağlam binalar yapmanın yollarını arayacak.
Araştırma ekibinin liderlerinden, Cambridge Üniversitesi Yapılı Çevredeki Riskler Merkezi'nden Profesör Emily So, "Tek bir binaya bakmaktansa, daha geniş resmi görmek önemli. Ayakta kalabilen binaların başarısından öğreneceklerimiz de çöken binalar kadar önemli" dedi.
Prof So'ya göre çöken binaların yanında sağlam binaların da olması, bu depremden çıkarılacak derslerde kilit rol oynuyor.
Haberde, binalarda teknik incelemeler yürüten İngiliz ekibe destek veren Türk yapı mühendislerinin, halihazırda bazı sonuçlara ulaştığı belirtilerek, “Örneğin Adıyaman'da çöken bir binadan alınan beton örneklerinde, 6 cm boyunda taşlar bulundu. Bu taşlar yakınlardaki nehirden getirilip betona karıştırılmıştı” denildi.
Prof So, "Bu durum, betonun sağlamlığında çok ciddi sorunlar yaratıyor" görüşünü paylaştı.
Ekibin ayrıca binalarda kullanılan demir türlerini de incelediği de belirtilen haberde, depremlerde sadece eski binalar değil, yeni ve modern binaların da yıkıldığına işaret edildi.
Burada 1999 Marmara Depremi'nden sonra yönetmeliklerde yapılan değişikliklere vurgu yapan Prof. So, "Bu yönetmeliğe göre yapılması gereken yeni binaların neden bu kadar kötü şekilde yıkıldığına dair araştırma yapmak çok önemli" dedi.
Ekibin, depremlerin büyüklüğü ve oluş şekline dair de incelemeler yaptığı da ifade edildi.
Ekibin liderlerinden University College London'dan (UCL) Dr. Yasemin Didem Aktaş, depremlerin çok yıkıcı olduğunu hatırlatarak, "Artçılar bile yıkıcı birer deprem büyüklüğündeydi. Deprem zeminde de büyük kaymalara neden oldu… Depremlerde zemin yatay ve dikey hareket eder ama dikey hareket genellikle çok daha azdır. Ancak bu depremde çok büyük dikey hareket de kaydedildi" dedi.
Bazı zeminlerde depremin "sıvılaşmaya" neden olduğunu da belirten Dr. Aktaş, "Depremin niteliğinin de gördüğümüz yıkımda çok büyük etkisi oldu" ifadelerini kullandı.
Türkiye'ye ayrı bir araştırma ekibi gönderen mühendislik ve mimarlık şirketi Arup'tan mühendis Ziggy Lubkowski ise binaların sismik izolatör vb. farklı tekniklerle yıkılmayacak şekilde inşa edilebileceğini ancak bunun maliyeti yaklaşık yüzde 10-15 artırdığını belirtti.
TC Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, 6 Şubat'taki Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından bölgede 232 bin 632 binanın acil yıkılacak veya ağır hasarlı olduğunun tespitini yaptıklarını söylemişti.
Birleşmiş Milletler'in tahminlerine göre enkaz kaldırma ve yeniden inşa çalışmalarının Türkiye'ye maliyeti 100 milyar doların üstünde olacak.
EEFIT ekibinin Türkiye'deki yıkımla ilgili bulgularını içeren raporu önümüzdeki haftalarda yayımlaması bekleniyor.
